Column: De Watjesrepubliek

We roepen met zijn allen elke dag dat we hard naar de ondergang onderweg zijn. Daar ben ik het volledig mee eens. Maar niet door klimaatverandering of door kunstmatige intelligentie die onze planeet overneemt. Nee, door iets veel dichter bij huis …

Welkom in de Watjesrepubliek Nederland, waar het enige dat nog harder daalt dan het niveau, onze tolerantie voor ongemak is. We verlagen eisen in het onderwijs omdat studenten zich anders “niet gezien” voelen. Of omdat er anders te weinig mensen afstuderen. En doorstroom is kennelijk belangrijker dan kwaliteit. Gelukkig houdt de Politieschool vast aan de eisen, maar ik krijg alleen al boezemfibrillaties als ik denk aan verlaagde eisen bij de studie geneeskunde. We hebben een tekort aan hartchirurgen? Nou ja joh, dan verlagen we toch de eisen, want snijden is snijden, toch? Leuk voor patiënten op de operatietafel als hun arts besluit om het hart toch maar te laten zitten, want dat onderdeel zat niet in de toets, en de student had stress.

En dan de arbeidsmarkt. Daar waar vroeger werk werd veroverd, wordt nu werk geclaimd. Jongeren (nee, correctie, jonge goden met zelfinzicht en werk-privébalans als levensmissie) stappen hun eerste sollicitatiegesprek binnen met de vraag: “Kan ik vier dagen werken? Ik wil ook tijd voor mezelf.” Tijd voor jezelf? Je bent 23, je bént nog tijd. Je hebt nog niet eens een plantenwatergeefroutine onder de knie en je denkt al aan zelfzorg. In de jaren ’80 noemden we dat gewoon niksen, maar toen zonder yoga-apps en burn-out coaches.

En dan die pandemie, de enige crisis waarbij mensen massaal riepen: “Hè lekker, werken.” Want thuis. Dat was toen. Maar nu? Nu we weer normaal kunnen leven, we weer naar kantoor kunnen, breekt een nationale opstand uit zodra iemand suggereert dat je je bureaustoel ook wel eens op je werkplek mag gebruiken. En dan de rechter (nota bene de rechter!) die in zijn toga besluit: “Ach ja, die werknemer heeft een punt, thuiswerken is ook wel comfortabel.” Ja en op de bank liggen met een zak chips terwijl je naar aflevering 34 van Game of Thrones kijkt is ook comfortabel, maar dat maakt het nog geen volwaardige werkdag. Zeker niet in een werkomgeving die succesvol is omdat ie niet alleen bestaat uit only the lonely Remi’s maar omdat creativiteit en effectiviteit vaak hand in hand gaan met face to face samenwerken. En met toevallige ontmoetingen bij de koffieautomaat. En niet bij je eigen caffettiera waar je de kat tegenkomt die kopjes geeft en je jezelf betrapt op ene uitgebreide conversatie met deze harige vriend.

Intussen maken landen als China, India en de VS overuren in innovatie, industrie en daarmee het vergroten van hun invloed. Zij bouwen hypersnelle treinen, wij bouwen aan veilig afstuderen zonder cijfers. Ze cultiveren discipline, wij geven diploma’s voor aanwezigheid. Ze trainen hun jeugd in wiskunde en raketwetenschap, wij in grensbewaking op onderbuikgevoel. Als het een spelletje Risk zou zijn, dan zitten we straks onder een dekentje met een warme kruik ons laatste territorium te verdedigen terwijl we mompelen: “We vonden het gewoon allemaal even te veel.” Wij voeren oorlog met emoji’s. Dan sturen we geen soldaten meer, maar therapeutische brieven met een trigger warning erop: “Pas op. Oorlog kan mogelijk emotioneel of psychologisch heftig zijn.”

Lieve mensen, als we doorgaan met het kweken van fluwelen geesten in een kartonnen wereld, dan verliezen we niet alleen ons concurrentievermogen, dan verliezen we ons zelfrespect. Het enige waar we dan nog goed in zijn, is het aanvragen van een burn-outverklaring met QR-code.

En misschien, heel misschien, verdienen we het dan