Nieuws

Koffie Weetjes!

today29 april 2023 30

Achtergrond
share close

Koffie Weetjes

Goedemorgen, heb jij je eerste bakkie al gehad? Of goedemiddag, het hoeveelste kopje drink je nu? Met andere woorden, we slurpen er heel wat van weg op een dag. Van koffie. Een zwarte bittere drank die we opleuken met melk en melkschuim of suiker. We krijgen een energieboost van de cafeïne en met elkaar koffiedrinken is vooral gezellig. Nederlanders zijn samen met Scandinaviërs koplopers als het om een bakkie pleur gaat.

Laten we beginnen met de vraag of jij er ook zo eentje bent. Een Nederlander die zo’n 150 tot 260 liter koffie per jaar drinkt. Zo’n 2,4 koppen gemiddeld per persoon per dag. De cijfers liegen er niet om, maar verschillen per ‘onderzoek’. Dat het veel is, is een feit. Finland is overigens de koploper, Noorwegen staat op twee en Nederland op de derde plaats. Volgens voedingsdeskundigen kun je prima koffiedrinken, maar ga niet de vier koppen te boven, want dan is het zo gezond niet meer.

Van opgewonden geiten tot het eerste Amsterdamse koffiehuis
Koffie lijkt heel Nederlands, maar dat is het van oorsprong niet. Koffie komt uit Ethiopië. Vanaf ongeveer de elfde eeuw werd koffie als drank ontdekt, gemaakt van de bekende bruingebrande boontjes ofwel bessen van de koffieplant. Hoe dat ontdekt werd is natuurlijk nooit met zekerheid te zeggen. Het verhaal gaat dat rond het jaar 850 een geitenhoeder met de naam Kaldi opmerkte dat zijn geiten een stuk energieker waren na het eten van bepaalde bessen.

Hij besloot er wat te koken en dronk de vloeistof. Dat deed hem zelf ook veel goed, hij werd er hartstikke energiek van, en zo startte het plukken van de bessen voor een goedje dat koffie zou gaan heten. Het woord koffie is volgens kenners afkomstig van het oud-Arabische ‘qahwa’. De betekenis? Opwindend. Alsjeblieft, daar zijn mensen gevoelig voor. Dat weten we van andere goedjes zoals alcohol, chocolade, energydrinks en amfetamine. Dan kun je maar beter voor koffie kiezen, toch? Het werd dan ook gretig gedronken tijdens sociale momenten zoals het spelen van spelletjes in een café en het elkaar vertellen van verhalen. Het duurde tot de zeventiende eeuw eer de koffie de Arabische grens overstak. Het Italiaanse Venetië was de eerste stad waar een koffiehuis kwam. In 1663 kwam er ook een in Amsterdam, en uiteraard in meerdere wereldsteden. Vanaf dat moment nam het koffiedrinken een vlucht en groeide de vraag naar bonen.

Het zwarte goud ontwikkelde zich tot oploskoffie
Nederlanders zagen wel wat in de handel van koffiebonen. Ze verscheepten koffiezaadjes naar het Indonesische Java en startten daar koffieplantages. Dat breidde zich al snel flink uit. Natuurlijk waren het niet alleen de Nederlanders die koffieplantages aanlegden. Ze kwamen op meerdere plekken in de wereld en er werden bakken geld mee verdiend. Het zwarte goud had zijn plek veroverd.

Tegenwoordig is bijna alle koffie afkomstig uit Midden-Amerika, Brazilië en de tropische delen van Zuid-Amerika. Thuis koffiebranden doen we niet meer. We kopen het al honderden jaren kant-en-klaar. Kennen we misschien uit een ver verleden een oma of moeder die de bonen in een klein molentje maalde, in 1901 presenteerde de Japanner dr. Sartori Kato al de eerste oplosbare koffiepoeder.

De komst van cupjes en pads
Met zelfgemalen bonen of als kant-en-klare oploskoffie zetten Nederlanders jarenlang een ‘vers’ kopje koffie. De gemalen koffie in een filter, kokend water erop en druppen maar. Ofwel in een kan met daar bovenop een losse filter en later met een elektrisch koffiezetapparaat dat hetzelfde deed. Met dat verschil dat je bij die laatste niet zelf steeds hoefde op te schenken. Totdat in 1970 Nespresso de cupjes ontwikkelde. Die waren niet meteen voor de consument, dat was pas het geval in 1986. In 2001 was er Senseo met een pads-systeem, het merk Illy was daar al eerder mee begonnen.

Niet alleen die verpakking is iets van onze tijd, maar ook de wijze waarop we koffie ‘presenteren’. Figuurtjes in de melkschuimlaag zijn eerder regel dan uitzondering. Dan alle varianten, want wie drinkt er nog een gewoon kopje? We gaan voor een latte, cappuccino, Americano, lungo, macchiato, flat white en ga zo maar door.

Koffie is niet verslavend
Als je met mate koffiedrinkt, ben je alerter en heb je meer energie. Dus drink je een bakkie op je werk, voordat je gaat sporten of vlak voor een examen. Dat het verslavend zou zijn, wordt door wetenschappers tegengesproken. Als iemand last krijgt van (te) veel koffiedrinken, bijvoorbeeld slapeloosheid, dan kan iemand er prima mee stoppen. Het is aangetoond dat koffie een ander effect heeft op de beloningssystemen in de hersenen dan klassieke drugs zoals amfetamines. Koffie is beter te weerstaan. Wat overigens niet wil zeggen dat je geen ontwenningsverschijnselen kunt krijgen als je er acuut mee stopt. Hoofdpijn is er daar een van.

Maar waarom zou je stoppen? Kies je moment, geniet ervan en zet een koffie op jouw manier. Met een filterapparaat, percolator, espressomachine, french press et cetera. Houd het bij een simpele zwarte koffie of maak er iets moois van met melkschuim.

Geschreven door ® 4EVER49 Radio

Rate it
0%